مسئله قسمت در ازدواج چه اندازه صحت دارد؟

 آن چه بین مردم معروف است، قسمت به معناى عدم تأثیر فرد در سرنوشت خود و تعیین همسر از قبل مى‏باشد و سلب اختیار از انسان، که از نظر اسلام مردود است، چون خداوند به آدمى، اختیار و اراده داده است و در همه امور از جمله ازدواج، حق انتخاب و گزینش محفوظ مى‏باشد. شاهد روایات زیادى است که همگان را به دقت در انتخاب همسر فراخوانده و ضوابطى را در این امر منظور داشته‏اند. امام صادق(ع) مى‏فرماید: «زن همچون گردنبدى است که شخص آن را بر گردن خود آویزان مى‏کند، پس بنگر چه چیزى را بر گردن آویخته‏اى!». (1)
از رسول اکرم(ص) نقل شده: «فردى مناسب براى ازدواج را در نظر بگیرید و انتخاب کنید، زیرا زنانتان فرزندانى شبیه خواهران و برادران خود متولد مى‏کنند».(2) اگر انسان در انتخاب همسر نقشى نداشته باشد، این روایات معنى ندارد.
ازدواج مانند امور دیگر، در قلمرو علم الهى است، یعنى خداوند مى‏داند فلان شخص با چه کسى ازدواج خواهد کرد، ولى علم پرودگار اختیار را از او نمى‏گیرد، زیرا علم الهى به عمل اختیارى انسان تعلق گرفته است.
پى‏نوشت‏ها:
1 - میزان‏الحکمة، ج 2، ص 1182.
2 - همان، ص 1183

چگونه بچه های خود را تربیت کنیم که مؤمن واقعی باشند؟

حساسیت شما در امر تربیت فرزندان قابل تقدیر و تحسین است. به نظر کارشناسان علوم تربیتی بهترین شیوه در تربیت اخلاقی، روش الگویی است،‌یعنی پدر و مادر با رفتار و کردار خود فرزندان خویش را عملاً با اخلاق پسندیده آشنا کنند. کودک بیش از آن که بشنود، می بیند، زیرا کودک به ویژه در مسائل اخلاقی بیشتر از گوش،‌ از چشم خود استفاده می کند.(1) خمیر مایه شخصیت کودکان،‌ در کانون گرم خانواده شکل می گیرد و تقلید از رفتار والدین از بارزترین ویژگی های کودکان در سنین پیش دبستانی است.
به تعبیر ایتارد، بنیان گذار روان شناسی بالینی، ذهن کودکان مانند صفحة سفیدی است که آماده نگاشتن تجارب محیطی است که در آن زندگی می کنند.(۲)
امام علی(ع) همین موضوع را در چهارده قرن پیش، مطرح کرده و فرموده اند: «دل کودک همچون زمینی خالی است که هر بذری در آن پاشیده شده، می پذیرد».(۳)
پایه های اصلی شکل گیری شخصیت انسان، در دوران هفت سال اوّل زندگی پی‌ریزی می شوند، به طوری که گزل، روان شناس شهیر گفته است: «کودک در پنج و شش سالگی نسخه کوچک جوانی است که بعداً خواهد شد».(۴)
مهم ترین وظایف والدین در این مرحلة حساس عبارت اند از:
1ـ احترام به کودک: رسول اکرم(ص) می فرماید: «اکرموا أولادکم و أحسنوا آدابهم؛ به فرزندانتان احترام کنید و با آداب و روش پسندیده با آن ها معاشرت نمایید».(۵)
2ـ توجه به استقلال طلبی کودکان: بذر استقلال طلبی از سال های آغازین زندگی کودک شروع به رشد و جوانه زدن می کند و پدر و مادر باید زمینه را برای رشد متعادل این میل فراهم آورند.
3ـ پرورش شخصیت کودکان: والدین با روش های مختلف می توانند شخصیت کودکان خود را پرورش دهند که مهم ترین آن، سلام کردن و هم بازی شدن با آن ها است. رسول اکرم(ص) می‌فرماید: «هر که کودکی دارد، باید خود را تا سر حد کودکی تنزل دهد».
4ـ پرورش عواطف دینی:

 به موازات آموزش تعالیم دینی و پرورش فکری و اعتقادی آن ها، لازم است عواطف دینی نیز در آن ها رشد و گسترش یابد.
شرکت در مراسم مذهبی از قبیل نماز جماعت، نماز جمعه، مراسم اعیاد و سوگواری، مراسم شب های قدر و غیره، در پرورش عواطف دینی کودکان و نوجوانان مؤثر است.
عادت دادن آن ها به نماز و روزه و آشنا کردن آنان به مفاهیم اخلاقی مانند راستگویی، امانتداری، خیر خواهی و غیره در این جهت نقش تعیین کننده ای دارد.
5ـ زیر نظر گرفتن دوستان: یکی از عوامل مؤثر در تربیت اخلاقی، همنشینی با نیکان است. کودکان به دوست نیاز دارند. نمی توان این نیاز روحی را سرکوب کرد، ولی به دلیل نقش پذیر بودن کودکان، آن ها به شدت از رفتار همسالان خود اثر می پذیرند تا جایی که گاهی ممکن است زحمات پدر و مادر را بر باد دهند. از این رو لازم است با هوشیاری کامل، دوستان فرزند خود را زیر نظر بگیرید و آن ها را در انتخاب دوست مناسب یاری کنید.
6ـ استفاده از روش تشویق و تنبیه: تشویق عامل مؤثر در تقویت روحی و ایجاد نشاط و اعتماد به نفس در کودکان است. این تشویق با تشکر و اظهار رضایت و نگاه وعمل محبت آمیز و پاداش و هدیه و جایزده دادن صورت می گیرد. تشویق نباید پیوسته و دائمی باشد، بلکه باید گاه باشد تا شخصیت کودک شکل بگیرد. این تشویق بر تنبیه مقدم است. البته منظور از تنبیه، تحقیر و اهانت و طعن زدن و کتک زدن نیست، بلکه ممکن است به صورت نگاه خشم آلود و بی اعتنایی و محروم کردن از گردش انجام گیرد.
نکتة آخر این که: با توجه به روحیاتی که از خود ذکر کرده اید که گاهی دچار شک و تردید می شوید و اعتقادات و باورهای خود را مستحکم نمی یابید و با توجه به روحیات شوهر شما در عبادات و اعمال و واجبات، تأثیر آن را در فرزند خود نباید فراموش کنید، زیرا همان گونه که گفتیم تأثیر رفتارها، اعمال و اعتقادات والدین، بسیار بیشتر از سخنان آن ها است.
در پایان،‌ مطالعة کتاب آیین تربیت از آقای ابراهیم امینی و راهنمای پدران و مادران از آقای محمد علی سادات را توصیه می کنیم.
پی نوشت ها:
1] محمد علی سادات، راهنمای پدران و مادران، ج 2، ‌ص 122.
2) غلامعلی افروز، روان شناسی و تربیت کودکان و نوجوانان، ص 62.
(۳) نهج البلاغه، نامه 31.
(۴) غلامعلی افروز، روان شناسی و تربیت کودکان و نوجوانان، ‌ص 31.
(۵) بحارالانوار، ج 101، ص 95.

راه درمان عقده حقارت جیست؟

 
برای درمان عقدة حقارت عواملی ذکر شده است:
1ـ محاسبة نفس:
اولین و مهم ترین راه درمان خود کم بینی از نظر علمی و دینی، محاسبه نفس و تجزیه و تحلیل حالات روحی و شناخت علل واقعی آن است. روان شناسان می گویند: «کسی که اسیر عقدة حقارت است، برای نجات از این بیماری روانی باید برای خود پرونده ای تشکیل دهد و خود را در محکمة عقل محاکمه کند. باید آن خاطرات تیره و تاریکی را که به طور مجهول خودنمایی می کند و باعث تشویش خاطر او است،‌ روشن و واضح سازد و باید[ آن افکار مبهمی که صاحبش را پیوسته به خطرات ناشناخته ای تهدید می نماید، از ابهام بیرون آید».](1)
به نظر می رسد که با یک محاسبه ساده می توانید حدس بزنید که چرا با وجود توانایی، اعتماد به نفس ندارید و یا افسرده و بی علاقه به زندگی هستید؟ توجه زیاد به جوش صورت و بزرگ کردن آن و کنار نیامدن با این مشکل و نگرانی افراطی از این بابت شما را به این وضع کشانده است.
2ـ خود باوری: اگر از نقص بدنی احساس حقارت می کنید، لازم است متوجه سایر قوای سالم خود گردید و به خود تلقین کنید که چیزی از دیگران کم ندارید.
امام صادق(ع) از این طریق شخصی را درمان کرد. او یونس بن عمار بود که لکة سفیدی در صورتش ایجاد شده بود و همین عیب او را آزار می داد، ولی از حرف های زهرآلوده بعضی از مردم بیش تر رنج می برد. مردم به او می گفتند: اگر مورد عنایت خداوند می بودی، هرگز دچار این بی[ماری نمی شدی! یونس به محضر امام صادق(ع)رسید و عرض کرد: مردم گمان می کنند که عیب صورت من نشانة بی اعتنایی خدا است. حضرت فرمود: انگشت های دست مؤمن آل‌عمران به هم چسبیده و بی حرکت بود. او موقع سخنرانی دست معیوب خود را به سوی شنوندگان دراز می‌کرد و می ]فرمود: ای مردم! از فرستادگان خدا پیروی کنید.(۲)
حضرت با این جمله کوتاه در ضمن بی اساس دانستن حرف مردم، به «یونس» روحیه خود باوری را القا کرد و به او فهماند که با وجود لکة صورت می تواند مانند مؤمن آل فرعون عنصری مفید و سازنده در جامعه باشد.
بهترین راه مبارزه با احساس حقارت، آن است که مقهور احساس خود نشوید و شخصیت خویش را نبازید و ضعف جسمانی خود را به دست فراموشی بسپارید. قبول داریم که دختر به زیبایی و ظاهر خود بسیار اهمیت می دهد، ولی اگر به علل مختلف، جوش صورت پدید آمد، با این واقعیت چه برخوردی باید کرد؟ آیا غصه خوردن مشکل شما را حل می کند یا بر مشکلات روحی شما می افزاید؟ بسیاری از جوش صورت ها به مرور زمان و با ازدواج بر طرف می شود. با پیشرفت هایی که در علم پزشکی به وجود آمده،‌ بسیاری از مشکلات پوستی که زیبایی انسان را به مخاطره می‌اندازد، با اشعة لیزر برطرف می شود. دارو و درمان خود را پی گیری کنید و اگر لازم است، به پزشک متخصص در تهران مراجعه نمایید.
عزت نفس سرمایه ای است که در نهاد همة انسان ها قرار دارد و باید استخراج شود و پرورش یابد و کلید آن تصور مثبت از خود و خودباوری است.
3ـ تقویت ایمان: یکی از عوامل مهم در درمان خود کم بینی و مشکلات روحی، ارتباط با خدا و تقویت ایمان و باورهای مذهبی است. کسی که خود را با اقیانوس بی کران هستی و منبع پرفیض الهی مرتبط سازد، هم چون دریا که در برابر جذر و مدها و امواج خروشان ایستادگی دارد، ثابت و استوار می ماند و در برابر مشکلات خم به ابرو نمی آورد، چون از تکیه گاه مطمئن و محکمی برخوردار است. راستی اگر ایمان و دعا و نماز را از زندگی بگیریم، با چه قدرتی می‌خواهیم از کانال خطر و تهدید به سلامت عبور کنیم؟! گاندی رهبر بزرگ هند می گفت: اگر دعا و نماز نبود،‌ من مدت ها قبل دیوانه و مجنون شده بودم».(۳)
مسمع می گوید: امام صادق(ع) به من فرمود: «وقتی یکی از شما دچار غم و اندوه دنیا می شود، چه مانعی دارد که وضو بگیرد و به جایگاه عبادت خود برود دو رکعت نماز بخواند و دعا کند که خداوند آن اندوه را بر طرف سازد؟!».(۴) .
پی نوشت ها :

[1] محمد تقلی فلسفی، کودک، ج 2، ص 512
(۲) اصول کافی، ج 3، ص 358.
(۳) محمد جعفر امامی، بهترین راه غلبه بر نگرانی ها، ص 212.
(۴) تفسیر برهان، ج 1، ‌ص 377.