دوست خوب از نظر قرآن و روایات چه ویژگی دارد؟

  یکى از موضوعاتى که در قرآن بدان اشاره شده، انتخاب دوست و ویژگى هاى آن است. شاید طرح موضوع دوست یابى در قرآن توجه به نیاز انسان ها باشد. انسان در تمام ادوار زندگی،‌ از ایام کودکى و جوانى تا دوران کهولت،‌همواره نیازمند رفاقت و دوستى است. سقراط مى گوید: هر کس آرزو و آرمانى دارد ... یکى پولى مى خواهد ... ولى من ترجیح مى دهم به جاى این همه چیز، یک دوست خوب داشته باشیم.[1]

طى این مرحله بى همرهى خضر مکن     ظلمات است بترس از خطر تنهایی

در روایات نیز به اهمیت[2] نقش دوست[3] معیارهاى دوست[4] پرداخته شده است. امام علی(ع) فرمود:‌«غریب کسى است که او را دوست نباشد».[5]

یکى از ویژگیهاى دوست از منظر قرآن راستگو بودن است:

«اى مؤمنان تقوا پیشه سازید و با صادقان همراه باشید».[6]

در روایات نیز سفارش شده است از دوستى و معاشرت با دروغگویان پرهیز شود.[7]

«از دوستى با دروغگو خودددارى کن، چون او همانند سراب است؛ دور را براى تو نزدیک و نزدیک را براى تو دور جلوه مى دهد».[8]

مکن دوستى با دروغ آزمایى       همان نیز با مرد ناپاک راى (فردوسی)

از نظر قرآن یکى از ویژگى هاى بهترین دوستان،‌صالح بودن است.

«آنان که خدا و رسول را فرمان نبرند، با پیامبران و صدیقان وش هیدان و صالحان خواهند بود، و اینان چه خوب رفیقانى هستند».[9]

معاشرت با افراد غیر صالح موجب شد که فرزند نوح از اهل نوح به حساب نیاید: «یا نوح إنّه لیس من أهلک إنّه عمل غیر صالح...؛[10] اى نوح! فرزندت از اهل تو نیست! او عمل غیر صالحى است».

پسر نوح با بدان بنشست               خاندان نبوّتش گم شد

در قرآن از زبان کسى که دوست غیر صالح و بد بر او تأثیر گذاشته  آمده است: «اى واى بر من! کاش فلان(شخص گمراه) را دوست انتخاب نکرده بودم».[11]

از آیات فوق استفاده مى شود که یک دوست باید ویژگى هایى مانند راست گویى و صالح بودن داشته باشد. البته صالح بودن مصادیق متعددى مانند تقوا، وفاى به عهد و امانت دارى دار

[1] لرداویری،‌خوشى هاى زندگی، ص 67.

[2] میزان الحکمه، ج 5، ص 297؛ غررالحکم، ج2،‌ص 123؛ نهج البلاغه صبحى صالح، نامة‌31.

[3] غررالحکم، ج 3، ص 426.

[4] بحارالأنوار، ج 15، ص 51 و همان، ج 78، ص 251

[5] تصنیف غررالحکم، ص 414، ج 9455.

[6] توبه( ) آیة 119.

[7] نهج البلاغه، کلمات قصار، شمارة 38.

[8] نهج البلاغه،‌کلمات قصار، شمارة‌ 38.

[9] نساء( ) آیة 69.

[10] هود( ) آیة 46؛ تفسیر نمونه،‌ج 9، ص 114 به بعد.

[11] فرقان( ) آیة 28.